Το «84, Charing Cross Road» (εκδ. Πόλις, μτφρ.
Κατερίνα Σχινά) είναι το βιβλίο που έκανε τη συγγραφέα του, Helene
Hanff, διάσημη στο ευρύ κοινό μιας και η επιτυχία του ήταν τέτοια, που
μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστές τον Αντονι Χόπκινς και
την Αν Μπάνκροφτ. Το βιβλιόφιλο κοινό ήταν φυσικό να ξεχωρίσει αυτό το
βιβλίο, καθώς έχει μια ιδιαιτερότητα: δεν είναι ένα μυθιστόρημα με την
κλασική έννοια του όρου αλλά αποτελείται από τις αυθεντικές επιστολές
που αντάλλαξε η Αμερικανίδα συγγραφέας με τον βιβλιοπώλη Frank Doel,
υπάλληλο του λονδρέζικου παλαιοβιβλιοπωλείου «Marks & Co». Η
αλληλογραφία τους ξεκινά το 1949, όταν η Hanff που κατοικεί στη Νέα
Υόρκη αναζητεί κάποια σπάνια βιβλία και συνεχίζεται για είκοσι χρόνια.
Η συνενοχή και η σχέση που αναπτύσσονται μεταξύ των επιστολογράφων, ταυτόχρονα με τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που αποτυπώνονται στα γράμματά τους, δημιουργούν αυθεντική συγκίνηση σε κάθε αναγνώστη. Οσοι έχουν, όμως, μια πιο στενή σχέση με τα βιβλία συγκινούνται διπλά, γιατί πρόκειται για ένα κατεξοχήν βιβλιοφιλικό μυθιστόρημα.
Το «Marks & Co» έκλεισε το 1970 και η Hanff δεν πρόλαβε να το επισκεφτεί όσο λειτουργούσε, αλλά η κουλτούρα των παλαιοβιβλιοπωλείων δεν έχει εξαφανιστεί από το Λονδίνο – θα λέγαμε πως έχει μετεξελιχθεί στα βιβλιοπωλεία που πουλάνε βιβλία «δεύτερο χέρι» (second-hand). Στην ιστορική περιοχή του Bloomsbury, που έχει ιδιαίτερο λογοτεχνικό ενδιαφέρον λόγω της ομώνυμης καλλιτεχνικής ομάδας που μέλη της ήταν η Βιρτζίνια Γουλφ, ο Τζ. Μ. Κέινς, ο Ε. Μ. Φόρστερ και πολλοί άλλοι, υπάρχουν δύο τέτοια βιβλιοπωλεία τα οποία επισκεφτήκαμε πρόσφατα.
Το Judd Books ξεχωρίζει από μακριά λόγω της πράσινης χαρακτηριστικής τέντας του με την επιγραφή «Books» και τα καλάθια στο πεζοδρόμιο με τα βιβλία σε τιμή ευκαιρίας (1 ή 2 λίρες). Το πρώτο πράγμα που προσέχει κανείς μπαίνοντας στον σχετικά μικρό χώρο του ισογείου είναι ότι φιλοξενεί πολλά περισσότερα βιβλία από αυτά που μπορεί να διακρίνει κανείς κοιτώντας απέξω, καθώς τα ράφια που φτάνουν μέχρι το ταβάνι είναι γεμάτα με τίτλους λογοτεχνίας, θεάτρου, κριτικής, καλών τεχνών και αρχιτεκτονικής.
Η... δύναμή του
Στο χαμηλοτάβανο υπόγειο βρίσκεται και το δυνατότερο σημείο του καταστήματος: η μεγάλη συλλογή των βιβλίων που καλύπτουν όλο το φάσμα των κοινωνικών επιστημών – από κοινωνιολογία, οικονομικά και φιλοσοφία μέχρι ιστορία και πολιτική επιστήμη.
Παρότι αναλογικά η λογοτεχνία υποεκπροσωπείται, μπορεί κανείς να βρει αντίτυπα σημαντικών έργων, όπως τα άπαντα διηγήματα του Τζον Τσίβερ, τον τόμο με τα γράμματά του που επιμελήθηκε ο γιος του, τη συλλογή δοκιμίων του Κρίστοφερ Χίτσενς με τίτλο «Arguably» και τη βιογραφία του Μοχάμεντ Αλι από τον διευθυντή του New Yorker, Ντέιβιντ Ρέμνικ.
Λίγα μέτρα μακρύτερα, τοποθετημένο στην άκρη του εμπορικού κέντρου Brunswick, βρίσκεται το βιβλιοπωλείο SKOOB (αναγραμματισμός του «books»). Παρότι η τοποθεσία του στην αρχή ξενίζει, με το που ξεκινά η θορυβώδης κατάβαση της ξύλινης σκάλας που οδηγεί στο υπόγειο κατάστημα εξατμίζονται οι όποιες αμφιβολίες. Και αυτό με τη σειρά του αυτοπροσδιορίζεται ως εξειδικευμένο στα επιστημονικά βιβλία (μεταχειρισμένα κι εδώ), αλλά διατηρεί και μια αξιοσημείωτη συλλογή λογοτεχνικών τίτλων.
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στις δύο αντικριστές βιβλιοθήκες που είναι φορτωμένες με βιβλία της «πορτοκαλιάς σειράς» του εκδοτικού οίκου Penguin, οι ράχες των οποίων έχουν χρώμα πορτοκαλί σχεδόν σε όλες τις αποχρώσεις – ανάλογα με το πόσο χρησιμοποιημένο και παλιό είναι το κάθε αντίτυπο.
Στον χώρο δεσπόζει ένα πιάνο τοποθετημένο –φυσικά– κάτω από τα βιβλία που έχουν σχέση με τη μουσική, τα οποία φτάνουν να στοιβάζονται και πάνω του. Οι στενοί διάδρομοι του SKOOB μικραίνουν κι άλλο, καθώς στο πάτωμα κάτω από κάθε βιβλιοθήκη βρίσκεται μία ακόμη σειρά με βιβλία. Εκεί βρήκα ένα advance copy του τελευταίου βιβλίου του Jonathan Safran Foer, «Here I Am», δηλαδή ένα αντίτυπο από την ειδική έκδοση που γίνεται για να δοθεί σε δημοσιογράφους και ανθρώπους του χώρου του βιβλίου πριν από την κανονική κυκλοφορία του μυθιστορήματος.
Και στα δύο καταστήματα ο μέσος όρος ηλικίας των υπαλλήλων και των πελατών ήταν κάτω από τα 30 έτη. Αρκετοί ήταν φοιτητές σε ένα από τα πολλά πανεπιστήμια που βρίσκονται συγκεντρωμένα στην περιοχή σε ακτίνα μερικών εκατοντάδων μέτρων.
Ακόμα κι αν έψαχναν κάποιο βιβλίο απαραίτητο για τις σπουδές τους, οι περισσότεροι έκαναν μια στάση και στον τομέα της λογοτεχνίας. Απ’ ό,τι μας είπαν οι υπάλληλοι, γίνονται συνεχώς νέες παραλαβές, με αποτέλεσμα να ανανεώνονται συχνά τα βιβλία στα ράφια. Αυτό ίσως να εξηγεί γιατί δεν επιβεβαιώνεται το κλισέ του βιβλιοπώλη που γνωρίζει ακριβώς πού βρίσκεται καθετί στον χώρο.
Παρ’ όλα αυτά, όση ώρα περιπλανιόμουν στους διαδρόμους και των δύο καταστημάτων, στον νου μου ερχόταν η Helene Hanff και το «Marks & Co». Εκείνη τη στιγμή δεν θυμόμουν καν αν περιγράφεται το βιβλιοπωλείο στις σελίδες της αλληλογραφίας της με τον Doel, οπότε το φανταζόμουν πότε σαν το Judd και άλλοτε σαν το SKOOB.
Παίρνοντας αυτήν την ελευθερία μπορεί να έκανα ένα βέβηλο λάθος, αλλά ήμουν σίγουρος ότι και τα τρία καταστήματα έχουν κάτι κοινό: πολλά καλά βιβλία, σε πολύ καλές τιμές, με κόσμο που έχει όρεξη να τα ανακαλύψει χωρίς να αντιλαμβάνεται πια τη διόλου ανεπαίσθητη μυρωδιά της υγρασίας.
Judd Books: 82 Marchmont Street, London WC1N 1AG
Skoob Books: 66, The Brunswick off Marchmont St, London WC1N 1AE.
Η συνενοχή και η σχέση που αναπτύσσονται μεταξύ των επιστολογράφων, ταυτόχρονα με τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που αποτυπώνονται στα γράμματά τους, δημιουργούν αυθεντική συγκίνηση σε κάθε αναγνώστη. Οσοι έχουν, όμως, μια πιο στενή σχέση με τα βιβλία συγκινούνται διπλά, γιατί πρόκειται για ένα κατεξοχήν βιβλιοφιλικό μυθιστόρημα.
Το «Marks & Co» έκλεισε το 1970 και η Hanff δεν πρόλαβε να το επισκεφτεί όσο λειτουργούσε, αλλά η κουλτούρα των παλαιοβιβλιοπωλείων δεν έχει εξαφανιστεί από το Λονδίνο – θα λέγαμε πως έχει μετεξελιχθεί στα βιβλιοπωλεία που πουλάνε βιβλία «δεύτερο χέρι» (second-hand). Στην ιστορική περιοχή του Bloomsbury, που έχει ιδιαίτερο λογοτεχνικό ενδιαφέρον λόγω της ομώνυμης καλλιτεχνικής ομάδας που μέλη της ήταν η Βιρτζίνια Γουλφ, ο Τζ. Μ. Κέινς, ο Ε. Μ. Φόρστερ και πολλοί άλλοι, υπάρχουν δύο τέτοια βιβλιοπωλεία τα οποία επισκεφτήκαμε πρόσφατα.
Το Judd Books ξεχωρίζει από μακριά λόγω της πράσινης χαρακτηριστικής τέντας του με την επιγραφή «Books» και τα καλάθια στο πεζοδρόμιο με τα βιβλία σε τιμή ευκαιρίας (1 ή 2 λίρες). Το πρώτο πράγμα που προσέχει κανείς μπαίνοντας στον σχετικά μικρό χώρο του ισογείου είναι ότι φιλοξενεί πολλά περισσότερα βιβλία από αυτά που μπορεί να διακρίνει κανείς κοιτώντας απέξω, καθώς τα ράφια που φτάνουν μέχρι το ταβάνι είναι γεμάτα με τίτλους λογοτεχνίας, θεάτρου, κριτικής, καλών τεχνών και αρχιτεκτονικής.
Η... δύναμή του
Στο χαμηλοτάβανο υπόγειο βρίσκεται και το δυνατότερο σημείο του καταστήματος: η μεγάλη συλλογή των βιβλίων που καλύπτουν όλο το φάσμα των κοινωνικών επιστημών – από κοινωνιολογία, οικονομικά και φιλοσοφία μέχρι ιστορία και πολιτική επιστήμη.
Παρότι αναλογικά η λογοτεχνία υποεκπροσωπείται, μπορεί κανείς να βρει αντίτυπα σημαντικών έργων, όπως τα άπαντα διηγήματα του Τζον Τσίβερ, τον τόμο με τα γράμματά του που επιμελήθηκε ο γιος του, τη συλλογή δοκιμίων του Κρίστοφερ Χίτσενς με τίτλο «Arguably» και τη βιογραφία του Μοχάμεντ Αλι από τον διευθυντή του New Yorker, Ντέιβιντ Ρέμνικ.
Λίγα μέτρα μακρύτερα, τοποθετημένο στην άκρη του εμπορικού κέντρου Brunswick, βρίσκεται το βιβλιοπωλείο SKOOB (αναγραμματισμός του «books»). Παρότι η τοποθεσία του στην αρχή ξενίζει, με το που ξεκινά η θορυβώδης κατάβαση της ξύλινης σκάλας που οδηγεί στο υπόγειο κατάστημα εξατμίζονται οι όποιες αμφιβολίες. Και αυτό με τη σειρά του αυτοπροσδιορίζεται ως εξειδικευμένο στα επιστημονικά βιβλία (μεταχειρισμένα κι εδώ), αλλά διατηρεί και μια αξιοσημείωτη συλλογή λογοτεχνικών τίτλων.
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στις δύο αντικριστές βιβλιοθήκες που είναι φορτωμένες με βιβλία της «πορτοκαλιάς σειράς» του εκδοτικού οίκου Penguin, οι ράχες των οποίων έχουν χρώμα πορτοκαλί σχεδόν σε όλες τις αποχρώσεις – ανάλογα με το πόσο χρησιμοποιημένο και παλιό είναι το κάθε αντίτυπο.
Στον χώρο δεσπόζει ένα πιάνο τοποθετημένο –φυσικά– κάτω από τα βιβλία που έχουν σχέση με τη μουσική, τα οποία φτάνουν να στοιβάζονται και πάνω του. Οι στενοί διάδρομοι του SKOOB μικραίνουν κι άλλο, καθώς στο πάτωμα κάτω από κάθε βιβλιοθήκη βρίσκεται μία ακόμη σειρά με βιβλία. Εκεί βρήκα ένα advance copy του τελευταίου βιβλίου του Jonathan Safran Foer, «Here I Am», δηλαδή ένα αντίτυπο από την ειδική έκδοση που γίνεται για να δοθεί σε δημοσιογράφους και ανθρώπους του χώρου του βιβλίου πριν από την κανονική κυκλοφορία του μυθιστορήματος.
Και στα δύο καταστήματα ο μέσος όρος ηλικίας των υπαλλήλων και των πελατών ήταν κάτω από τα 30 έτη. Αρκετοί ήταν φοιτητές σε ένα από τα πολλά πανεπιστήμια που βρίσκονται συγκεντρωμένα στην περιοχή σε ακτίνα μερικών εκατοντάδων μέτρων.
Ακόμα κι αν έψαχναν κάποιο βιβλίο απαραίτητο για τις σπουδές τους, οι περισσότεροι έκαναν μια στάση και στον τομέα της λογοτεχνίας. Απ’ ό,τι μας είπαν οι υπάλληλοι, γίνονται συνεχώς νέες παραλαβές, με αποτέλεσμα να ανανεώνονται συχνά τα βιβλία στα ράφια. Αυτό ίσως να εξηγεί γιατί δεν επιβεβαιώνεται το κλισέ του βιβλιοπώλη που γνωρίζει ακριβώς πού βρίσκεται καθετί στον χώρο.
Παρ’ όλα αυτά, όση ώρα περιπλανιόμουν στους διαδρόμους και των δύο καταστημάτων, στον νου μου ερχόταν η Helene Hanff και το «Marks & Co». Εκείνη τη στιγμή δεν θυμόμουν καν αν περιγράφεται το βιβλιοπωλείο στις σελίδες της αλληλογραφίας της με τον Doel, οπότε το φανταζόμουν πότε σαν το Judd και άλλοτε σαν το SKOOB.
Παίρνοντας αυτήν την ελευθερία μπορεί να έκανα ένα βέβηλο λάθος, αλλά ήμουν σίγουρος ότι και τα τρία καταστήματα έχουν κάτι κοινό: πολλά καλά βιβλία, σε πολύ καλές τιμές, με κόσμο που έχει όρεξη να τα ανακαλύψει χωρίς να αντιλαμβάνεται πια τη διόλου ανεπαίσθητη μυρωδιά της υγρασίας.
Judd Books: 82 Marchmont Street, London WC1N 1AG
Skoob Books: 66, The Brunswick off Marchmont St, London WC1N 1AE.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου