Ο πρώτος κακός
μτφρ: Χαρά Γιαννακοπούλου
εκδ. Παπαδόπουλος, σελ. 344
«Ο πρώτος κακός» είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Miranda July, αυτής της πολυσχιδούς καλλιτέχνιδος που έχει καταπιαστεί με σχεδόν κάθε μορφή σύγχρονης τέχνης, από το τραγούδι και τη σκηνοθεσία έως τη multimedia art και τη συγγραφή.
Πρωταγωνίστρια είναι η Σέριλ, μια ευάλωτη γυναίκα στα 40 της, που ζει μόνη και πάσχει από μια φανταστική ασθένεια που αποκαλεί «υστερικό κόμβο». Εργάζεται σε έναν οργανισμό που φτιάχνει βίντεο αυτοάμυνας για γυναίκες και επισκέπτεται συχνά έναν γιατρό ειδικό στη «χρωματοθεραπεία». Πιστεύει στην ύπαρξη πολλαπλών ζωών και θεωρεί πως σε διάφορα μωρά που συναντά στον δρόμο ξαναβλέπει το μωρό με το περίεργο όνομα Κουμπέλκο Μπόντι, που είχε πρωτοσυναντήσει όταν ήταν παιδί.
Οπως επίσης πιστεύει ότι με τον κατά είκοσι χρόνια μεγαλύτερό της Φίλιπ έχουν κάνει έρωτα πολλές φορές σε προηγούμενες ζωές τους, άρα είναι γραφτό να είναι μαζί και στην τωρινή. Ο Φίλιπ, όμως, δεν ανταποκρίνεται στα συναισθήματά της. Αντιθέτως, εκμεταλλεύεται την προσοχή της και της εξομολογείται τον έρωτά του για μια δεκαεξάχρονη. Την ορίζει ηθικό κριτή και της ζητάει να σκεφτεί και να αποφασίσει αν θα πρέπει να αποκτήσει σεξουαλική σχέση με τη νεαρή κοπέλα. Συχνά η Σέριλ λαμβάνει κάποια ξεκαρδιστικά sms στα οποία ο Φίλιπ της εξομολογείται τις φαντασιώσεις του, περιγράφει τι έχουν κάνει μέχρι τώρα και αναρωτιέται αν κάτι από αυτά σπάει την άτυπη συμφωνία τους.
Τη Σέριλ δεν την εκμεταλλεύεται όμως μόνον ο Φίλιπ. Τα αφεντικά της τής ζητούν να φιλοξενήσει για ένα μικρό χρονικό διάστημα την κόρη τους, Κλι. Η εικοσάχρονη Κλι είναι επεκτατική και έρχεται σαν σίφουνας καταλαμβάνοντας σχεδόν κάθε σπιθαμή του σπιτιού της Σέριλ, η οποία μέσα από έναν ιδιόρρυθμο προσωπικό σχεδιασμό κατάφερνε πάντα να το κρατά πλήρως τακτοποιημένο και καθαρό.
Η στιγμή που θα της παραπονεθεί η Σέριλ είναι κρίσιμη, καθώς αποκαλύπτει την κρυφή μέχρι τότε βίαιη πτυχή της Κλι, η οποία της επιτίθεται και τη χτυπάει. Η Σέριλ σταδιακά αντιδρά στις επιθέσεις, και αυτή η πάλη καταλήγει ένα τελετουργικό σύσφιξης της σχέσης των δύο γυναικών, στο οποίο διακρίνονται έντονα ψήγματα ερωτισμού.
Πέρα από τους βασικούς χαρακτήρες, και τα υπόλοιπα πρόσωπα που συναντούμε στο μυθιστόρημα της July έχουν ιδιαίτερη συμπεριφορά και συνήθειες. Κάποια στιγμή, ο αναγνώστης έχει συναντήσει τόσα άβολα στιγμιότυπα, τόσους χαρακτήρες απομακρυσμένους από οποιαδήποτε νόρμα κανονικότητας, που αρχίζει να αισθάνεται κόπωση. Μιας και όλα είναι ιδωμένα μέσα από τα μάτια της πρωταγωνίστριας, ακόμα και οι πιο φυσιολογικές συμπεριφορές παραμορφώνονται μέσα από το προσωπικό της πρίσμα.
Τότε είναι που η Κλι αποκαλύπτει στη Σερίλ ότι είναι έγκυος, και η αφήγηση αλλάζει ταχύτητα. Η σχέση τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αποκτά μια μητρική χροιά, η οποία όμως μετατρέπεται σε ερωτική με τη γέννηση του παιδιού. Αυτή τη φορά όμως δεν έχει τίποτα το υπαινικτικό, είναι ξεκάθαρη.
Η χαρά της Σέριλ δεν διαρκεί πολύ, μιας και μαζί με τον χρόνο περνά και ο ενθουσιασμός της Κλι για τη σχέση τους. Οι σελίδες αυτές είναι επίπονες, γιατί κάθε τι που συμβαίνει είναι σαν ένας μικρός χωρισμός· ένας χωρισμός που αργεί να γίνει αντιληπτός από τη Σέριλ, που έχει αφοσιωθεί πλήρως στη φροντίδα του μικρού αγοριού.
Σε αυτό βλέπει ξανά τον Κουμπέλκο Μπόντι και τον περιβάλλει με τη φροντίδα και την αγάπη που δεν θα γνωρίσει ποτέ από την πραγματική του μητέρα. Υπό κανονικές συνθήκες, η Σέριλ θα είχε φτάσει στο μέγιστο επίπεδο θυματοποίησης, αλλά είναι η πρώτη φορά που μπορεί να διοχετεύσει την αγάπη και τα συναισθήματά της κάπου αδιατάρακτα.
Στο σύμπαν, όμως, της Miranda July δεν υπάρχει η έννοια των «κανονικών συνθηκών». Οπως παρατηρεί η Lorrie Moore στο NYRB, δεν μπορείς να την κατατάξεις πουθενά. Ακριβώς έτσι είναι και οι ήρωες των ταινιών της, ακατάτακτοι, όπως και οι ήρωες του πρώτου μυθιστορήματός της. Δεν είναι τυχαίο ότι, παρότι είναι κατά βάση μια ερωτική ιστορία, οι περισσότεροι εκδότες στον κόσμο διατήρησαν το κατάμαυρο εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης.
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή, Τέχνες και Γράμματα, 25.12.2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου